Andreas Thiel: Recht en Rechtvaardigheid – Wet en Moraal”

01.02.2023 | www.kla.tv/24942

Introductie Andreas Thiel (Ivo Sasek) Oké. Dus wat u nu van mij hebt gehoord, het onderwerp dat net is besproken, wordt nu nog verder door een man uitgediept. En deze man werd de AZK aanbevolen door dezelfde Zwitserse rechter waarover ik het in mijn toespraak had. En hij zal over dit thema: ‘recht en rechtvaardigheid - Wet en Moraal’ een interessante toespraak houden. Ik zou zeggen, verwelkom samen met mij de bekende Zwitserse satiricus en staatsfilosoof Andreas Thiel. Andreas Thiel is de voorvechter onder de Zwitserse intellectuelen. Als een van de weinige liberale kunstenaars beweegt hij zich ver buiten de door de staat gesubsidieerde kunstwereld. Hij stelt beheer gelijk aan onverantwoordelijkheid, politieke correctheid aan gebrek aan humor en ‘wokeness’ aan geestelijke verwaarlozing. Hij werd bekend door zijn politieke satires, die hij van 1997 tot 2017 op podia van Bern tot Bangkok opvoerde en waarvoor hij met kunstprijzen werd overladen (zie hieronder). Sinds 2019 heeft hij een nieuwe vorm van denken geïntroduceerd, gebaseerd op zijn taalkundige en filosofische beschouwingen - waaronder zijn nieuwste format YOYOGAGA op www.kontrafunk.radio. In 2023 verschijnt de filmpilot van zijn staats-filosofische filmreeks LES SANSPAPIERS (De ‘Papierlozen’) (www.lessanspapiers.ch), die hij samen met rechtsfilosoof Prof. Dr. ir. David Dürr uit Basel ontwikkelt en produceert. Andreas Thiel genoot zijn theateropleiding bij Desmond Jones in Londen, stemtraining en spraakonderwijs bij Anneliese Fackler in Zürich, poëtica en etymologie bij Christof Stählin in Friedberg. Andreas Thiel werd op 02.02.1971 in Bern geboren als tweede zoon van een vroedvrouw en een ingenieur. Na enkele jaren in IJsland en India, woont hij sinds 2015 met zijn vrouw en hun twee dochters in Centraal-Zwitserland. Palmarès: 1999 Salzburger Stier 2003 Zwitserse Kleinkunst Prijs 2005 Zwitserse Mediaprijs De Walo Prijs 2005 De Pantheon Prijs (D-Bonn) 2006 Humorfüller (Stand-up Comedy) (Arosa Humorfestival) 2008 De Cornichon (Augurk) Prijs (Olten, Kabaret Dagen) 2009 Zwitserse Liberal Award 2013 Duitse Kabaret Prijs (D-Neurenberg) 2014 Zwitserse Prijs voor de Vrijheid (Bonny Foundation voor Vrijheid) Andreas Thiel Toespraak Hartelijk dank, Ivo. Ik groet jullie allemaal in de hele wereld, lieve vrienden, op alle continenten! Ik ben overweldigd door de grootte van dit stadion hier, ik voel me hier als een gletsjer-vlo op de Zuidpool. Ik wil graag enkele taal-filosofische gedachten met u delen, namelijk over de relatie tussen recht en rechtvaardigheid. Recht en rechtvaardigheid worden vaak verward, door elkaar gehaald, vermengd, en eigenlijk hebben deze twee dingen helemaal niets met elkaar te maken. Laten we eens kijken naar de relatie tussen Recht en rechtvaardigheid. Als ik deze ‘flip-over’ van Ivo hier steel, dan kan hij me aanklagen. En aangenomen dat hij de diefstal niet kan bewijzen, dan moet de rechter me vrijspreken omdat in een rechtsstaat is een schuld alleen een schuld als die bewezen is. Het Recht is gebaseerd op wetten, en wetten zijn NORMEN. Een norm is een maatstaf, een meeteenheid, wat betekent dat een wet iets meetbaars moet zijn. We spreken ook van "wettelijke normen". En daarom is een schuld alleen een schuld als die bewezen kan worden. Als de diefstal niet bewezen kan worden, mag ik de flip-over houden. En dat is geen rechtvaardigheid, maar het is juist omdat rechtvaardigheid niet uit de wet voortkomt, maar rechtvaardigheid heeft te maken met moraal. Als ik een moreel persoon was, zou ik de flipover helemaal niet stelen, dat zou rechtvaardig zijn. Maar als ik het steel, kan Ivo ook moreel handelen en denken: ach, de arme kunstenaar heeft een flip-over nodig, laat hem die maar nemen. Dat zou niet volgens de wet zijn, maar rechtvaardig omdat het een morele kwestie is. Maar als Ivo zijn flip-over terug eist, zal de rechter me toch vrijspreken als Ivo de diefstal niet kan bewijzen. En als Ivo nu op het idee komt dat hij denkt: nou, als ik geen rechtvaardigheid krijg via het wettelijke Recht, dan haal ik mijn flipover zelf wel terug. Nu komt Ivo en breekt bij me in, en haalt de flip-over terug. Maar ik heb een bewakingscamera! Nu kan ik Ivo aanklagen en beweren dat hij de flip-over van mij heeft gestolen. En omdat ik deze diefstal kan bewijzen, moet Ivo mij de flipover teruggeven en wordt hij ook gestraft door de rechter. En nogmaals, dat is niet eerlijk, maar het is wel Recht. We zien dus dat gerechtigheid duidelijk niets te maken heeft met Recht. Het heeft te maken met het feit dat we twee verschillende categorieën hebben, net zoals Recht voortkomt uit wetten en wetten normen zijn, komt rechtvaardigheid voort uit moraal. En moraliteit kan niet gestandaardiseerd worden. Moraal bestaat uit waarden. We hebben hier te maken met twee verschillende categorieën woorden, namelijk normen en waarden. Net zoals normen meetbaar moeten zijn, net zoals een rechter iets meetbaars moet hebben om te kunnen oordelen, zijn waarden niet meetbaar. Waarden als vergeving, barmhartigheid, geduld, lankmoedigheid en vrijgevigheid zijn niet meetbaar, omdat waarden onmeetbaar zijn. En wat onmeetbaar is, is ook onmetelijk. Dat is het verschil. Gerechtigheid is iets onmetelijks. Morele actie is onmeetbaar. Waarden zijn onmeetbaar. Het is niet te meten. Maar de wet moet meetbaar zijn. Dat is iets heel anders. En mochten we in de verleiding komen om rechtvaardigheid in de wet te stoppen: dan zorgt dat voor het volgende: Omdat we steeds maar weer morele concepten in de wet zetten, staan onze wetten dus vol met termen die er niet in thuishoren. De beroemdste zin van de Duitse grondwet luidt: ‘De menselijke waardigheid is onschendbaar’. Iedereen is zo trots op deze zin. De menselijke waardigheid is onschendbaar. Het is een mooie zin, een prachtige zin, maar het hoort niet thuis in een wet. Omdat het woord "waardigheid" geen norm is, maar een waarde. Waardigheid is niet meetbaar. Het is niet normatief. Het woord "waardigheid" is zelfs verwant aan het woord "waarde". Wat gebeurt er als we het woord "waardigheid" in een wet zetten? We hebben het gevoel dat we iets moreels, een waarde, rechtvaardigheid in de wet stoppen. Maar wat we eigenlijk doen is onmatigheid in de wet zetten. En dan gebeurt er iets nieuws. We hebben een wet of een wetsartikel dat onmeetbaar is. En dat leidt tot willekeur. Dus met de bedoeling om rechtvaardigheid in de wet vast te leggen, creëren we willekeur. Want als ik nu deze flip-over steel, kan ik me beroepen op de menselijke waardigheid. Omdat dat onmatig is, kan ik met goede argumenten de rechter ertoe brengen mij van de beschuldiging van diefstal vrij te spreken. Als ik goed argumenteer: Ik ben een kunstenaar, Ivo Sasek is een rijk man, hij heeft wel tien flip-overs. Waar heeft hij die flip-over voor nodig?" In naam van de waardigheid, kan de rechter deze arme kunstenaar vrijspreken. "Nou, Ivo moet niet zo moeilijk doen over een flipover." Maar hij kan ook het tegenovergestelde doen. Hij kan ook zeggen: "Ivo is zo'n goed mens, een vrijgevig mens. En als je van hem steelt, gaat het niet om wat je steelt, maar om het feit dat je van zo'n goed, hartelijk mens steelt." En daar, in naam van de waardigheid van de mens, de waardigheid van Ivo, kan de rechter mij ter dood veroordelen. En dat is het probleem met onze wetten, dat we er in de loop der tijd steeds meer waarden, morele concepten in hebben gestopt, en dat zet de deur open naar willekeur. We hebben niets meetbaars meer, we kunnen overal voor veroordeeld worden, iedereen kan vrijgesproken worden. Laten we een gedachte-experiment doen: laten we teruggaan naar de tijd dat slaven overal ter wereld openlijk werden verhandeld. En dat was ook nog geregeld, er waren wetten voor slavenhandel. En stel dat in de preambule van een van deze wetten staat: "De waardigheid van de slaaf is onschendbaar”. Dan zie je, dat betekent niets. Zodra we een waarde in een wet stoppen, proberen deze te standaardiseren, lost deze op in het niets. De waardigheid van de slaaf is onschendbaar, dat betekent niets. De situatie is heel anders wanneer we deze waarde vervangen door een normatief begrip. Bijvoorbeeld vrijheid. Vrijheid is meetbaar. Als we als preambule schrijven, in de wet voor slavernij: De vrijheid van de slaaf is onschendbaar - dan hebben we met één zin de slavernij afgeschaft. We moeten dus een goed onderscheid maken tussen normen en waarden. Normen zijn goed voor de wet, waarden niet. Waarden zijn goed voor de moraal. En dat is een andere categorie. We moeten hier een strikte lijn trekken. Want als we die grens overschrijden, ontstaat er willekeur. Ik zal je een ander voorbeeld geven. Laten we het Nieuwe Testament nemen. Het Nieuwe Testament bevat een grote morele leer. En eigenlijk kun je het Nieuwe Testament reduceren tot de begrippen naastenliefde en vergeving. En deze twee waarden, naastenliefde en vergeving, zijn heel erg belangrijk voor een vreedzaam samenleven. We zitten allemaal voortdurend in elkaars vaarwater, onbedoeld, of in het heetst van de strijd, of misschien zelfs opzettelijk. En als we elkaar niet steeds zouden kunnen vergeven, zou het steeds erger worden. Als ik Ivo over tien jaar weer zie en hij denkt: "Wacht eens even, dat is degene die mijn flip-over heeft gestolen!" Maar als hij me vergeeft: "Ja, dat flip-over ding – dat is al zolang geleden, zand erover." Dat is niet Recht, maar het is wel de moraal van het verhaal. Alleen het slachtoffer kan vergeven. De dader heeft dat uit handen gegeven. De dader kan een daad niet ongedaan maken. Maar een slachtoffer kan het oplossen door middel van vergeving. Stel je voor dat we elkaar voortdurend moesten afzetten tegen wat de een de ander heeft aangedaan. Sommige mensen worden geboren in clans die in conflict zijn met andere clans. Je groeit op met een geschil waar je zelf niets mee te maken hebt. Stel je voor dat Ivo boos op me is omdat mijn betovergrootvader een flip-over van zijn betovergrootvader heeft gestolen. Er zijn vele culturen die in zo'n geschil met elkaar leven, het geschil tussen sjiieten en soennieten, het gaat terug tot de eerste generatie na Mohamed. En voor de meesten van hen maakt het vandaag geen verschil, maar er zijn er nog steeds die met elkaar in conflict zijn, een geschil waar ze zelf helemaal niets mee te maken hebben, een geschil dat al eeuwen oud is. Ik ben geboren in Bern, de hoofdstad van Zwitserland. En als ik een Fransman zie, denk ik misschien: Wacht, dat is een Fransman! Napoleon was in Bern. Bern was heel erg rijk in die tijd. En Napoleon had geld nodig voor zijn veldslagen. Hij overviel Bern en heeft al het goud met zich meegenomen. Stel je voor dat ik denk: "Aha, een Fransman? Totdat de Fransen het goud hebben terugbetaald, praat ik niet meer met Fransen!" Als Zwitserland het goud terug zou eisen, dat was zoveel goud, plus rente op rente, dan zou Frankrijk nu failliet zijn.... Oh, wacht even, Frankrijk is al failliet.... dan zou Frankrijk nog ‘faillieter’ zijn. Dus zonder dit vermogen om te vergeven, wat onvoorwaardelijk is, zoals "zand erover", zonder vergeving kunnen we generaties terugtellen – maar komen we niet echt verder. Het houdt niet op met grenzen verleggen, eigendom teruggeven, je moet je huis weer uit omdat 3 generaties geleden iemand van jouw familie dit huis heeft afgepakt van een andere familie… Die weg loopt dood. De hele geschiedenis van de mensheid zit vol met het bestelen en vermoorden van elkaar. Dat gaat niets opleveren. We kunnen alleen vreedzaam samenleven als we kunnen vergeven. En omdat dit zo belangrijk is voor een samenleving, konden we op het idee komen: Laten we dat in de wet zetten. De samenleving is vreedzamer als we van deze vergeving een wettelijke norm maken. En dat is precies wat we doen: we overschrijden deze grens, we denken dat we gerechtigheid creëren, maar we zetten onmatigheid in de wet. Als Ivo mij nu voor de rechter sleept omdat ik zijn flip-over heb gestolen - Ivo is nu ook slimmer geworden, hij heeft ervan geleerd en hij heeft nu ook een bewakingscamera, kan hij de diefstal bewijzen. En nu zegt de rechter: "Ja, we hebben hier een nieuwe wet, uit het Nieuwe Testament, en die zegt: 'Als iemand je op de wang slaat, keer dan ook de andere wang toe'." En dan is Ivo veroordeeld om me een tweede flip-over te overhandigen. Begrijp je het mechanisme: moraliteit is onmisbaar voor ons samenleven, maar zodra we proberen moraliteit in een wet te gieten, creëren we het tegenovergestelde. We creëren groot onrecht. Als Ivo vrijwillig zegt: "Ah, je moest een flip-over stelen, kom, neem ook de pennen en het papier." Dan is dat christelijk, dat zijn christelijke waarden. Maar als hij gedwongen wordt door de wet, dan is het gewoon onrechtvaardig. En het is hetzelfde met elke moraal. Laten we eens kijken naar filosofieën uit het Verre Oosten. De kern van alle filosofie van het Verre Oosten is het "Wiel van Samsara", het eeuwige wiel van sterven en herboren worden, sterven en herboren worden. En daaruit kun je veel moraal - goede moraalfilosofie - afleiden. Bijvoorbeeld: Ik ben vegetariër. Ik ben alleen vegetarisch omdat ik van dieren houd. Ik heb niets tegen mensen die vlees eten, maar ik hou zo van dieren dat ik ze niet wil doden en omdat ik mezelf kan voeden zonder dieren te doden. Ik sterf nog liever van de honger dan dat ik een dier dood. Ik kom toch weer terug op aarde, dat is dus voor mij geen probleem. Maar als ik nu zeg, "Ah, Ivo eet vlees!" en vervolgens op hem neerkijk, en dan denk, "Nou, hij is gewoon nog niet zo ver ontwikkeld, geestelijk." Dan haal ik mijzelf onderuit, want alles wat we hier doen, onze taken, zelfs ons lot, is geconditioneerd, of heeft zijn oorzaak, volgens deze filosofie van sterven en herboren worden, in ons laatste leven. En ik weet niet wat Ivo in zijn laatste leven heeft gedaan - ik weet ook niet wat ik zelf in mijn laatste leven heb gedaan - maar alles wat ons overkomt, goed en slecht, hebben we in ons laatste leven veroorzaakt. En wat we nu doen is de oorzaak van ons lot in het volgende leven. Dat wil zeggen, ik weet niet eens of Ivo in dit leven heel andere moeilijkere taken heeft om op te lossen dan simpelweg geen vlees eten. En mijn leven wordt eigenlijk gemakkelijk gemaakt, ik heb maar een kleine taak: "Eet eens geen vlees!" En als ik nu op Ivo neerkijk, haal ik mezelf omlaag. Ik doe eigenlijk iets immoreels. Dus als het je niet zo goed gaat in dit leven, is dat helemaal geen reden om jezelf slecht te gedragen, gezien deze filosofie van sterven en herboren worden, en dat leidt ertoe dat je iedereen individueel beoordeelt en zegt: "Nou, ik weet het niet, misschien is of was Ivo wel een heel slecht mens in z’n vorige leven en is hij vandaag een goed mens. Oké, hij eet nog steeds vlees, maar hij heeft grote vooruitgang geboekt." En ik was dicht bij verlichting in het vorige leven, moest alleen even komen en nu kijk ik neer op vleeseters. Dan ondermijn ik mijzelf weer. Dus opnieuw een morele filosofie die ons ertoe brengt om iedereen individueel te bekijken en te zeggen: "Ik weet niet wat de oorzaak is dat hij is zoals hij is, en..." We zouden ook in de verleiding kunnen komen om dat in een wet vast te leggen: Je moet niet alleen rekening houden met de kindertijd, maar ook met het laatste leven. En nu steel ik de flip-over van Ivo, hij komt voor de rechter, en de rechter zegt tegen Ivo: "Blijkbaar was je in je vorige leven een dief, anders had de flip-over niet van je gestolen kunnen worden." En bij mij is het moeilijker omdat: Bij mij, je weet het niet, als ik een - laten we zeggen - monnik was in het vorige leven, en ik steel in dit leven, dan is dat een zeer slechte daad. Maar als ik in het vorige leven een moordenaar was en in dit leven slechts een dief, dan moet ik geprezen worden voor deze verbetering! Ik leg dit alleen uit zodat u het begrijpt, dit fundamentele kwaad, wanneer wij proberen moraliteit in wetten te stoppen, creëren wij willekeur en dus onrechtvaardigheid. Zo is het met alles. Neem dit basisprincipe van Zen [vorm van boeddhisme, met (samatha) meditatie, concentratie van je geest]. Ik wil maar zeggen dat de belangrijkste zin van Zen is: "Blijf in het moment, blijf in het nu". De reden hiervoor is dat als onze gedachten afdwalen naar de toekomst, er angst kan ontstaan. Als we in de toekomst kijken, kunnen we plotseling bang worden: "Ja, wat gebeurt er als we ziek worden of als er een milieuramp plaatsvindt, als het klimaat instort, wat kan er gebeuren?". Alleen als onze gedachten naar de toekomst dwalen, ontstaat angst. Daarom moeten we in onze gedachten altijd in het nu blijven. Dit betekent niet dat we ons vermogen om in de toekomst te denken niet moeten gebruiken. We moeten het gebruiken om te kunnen plannen. Maar zodra we angstig worden tijdens het plannen, betekent dat: nu dwalen we af met onze gedachten, we gaan terug in het nu. En dat geldt niet alleen voor de verre toekomst, maar ook voor de nabije toekomst. Als ik de straat oversteek en ik ben altijd bang, denkend: ik kan overreden worden! En zelfs als ik op het zebrapad sta en er komt een vrachtwagen aan die me nu gaat overrijden. Dan kan ik een seconde eerder bang zijn en denken "Oh mijn God!" of ik kan gewoon in het nu blijven en denken "Ah". Het verandert niets aan het feit dat ik overreden ga worden. Dus angst kan alleen ontstaan als we in onze gedachten verdwalen in de toekomst. En daarom moet je in het nu blijven. En het is vergelijkbaar met het verleden. Als onze gedachten afdwalen naar het verleden, ontstaan slechte gevoelens, zoals afgunst of woede. Als Ivo me over 10 jaar ziet en zegt: "Ah, dat is die met de flip-over." Dan is hij afgedwaald naar het verleden en ontstaat er woede. Of als ik Ivo hier zie, en ik heb hem lang niet gezien, en ik denk: "Ah geweldig, wat een geweldige studio heeft hij, maar hij was toch de domste op school, hoe komt hij aan deze studio?" Alleen als we in gedachten afdwalen naar het verleden kunnen we vergelijkingen maken. Anderen die misschien meer geluk hebben gehad dan wij, en die carrière hebben gemaakt en ons voorbij gestreeft zijn, ook al zijn ze totaal niet getalenteerd of iets dergelijks. Alleen als we afdwalen kunnen negatieve gedachten zoals woede, afgunst en jaloezie ontstaan. En dat betekent niet dat we het vermogen om in het verleden te kijken niet moeten gebruiken om ervan te leren. Maar zodra er woede ontstaat: "Aha, een Fransman? [kijkt grimmig en slaat zijn armen over elkaar] Ze hebben nog steeds ons goud!" Wanneer woede opkomt, moeten we terug naar het nu, we zijn hier, we vergeten het verleden. En omdat dit basisprincipe van Zen ertoe leidt dat we noch angst noch negatieve gevoelens jegens anderen hebben, zouden we opnieuw in de verleiding kunnen komen om te zeggen: "Oké, als we een vreedzame samenleving willen, laten we dat dan in de wet vastleggen, iedereen moet in het nu blijven." En dan verwachten we dat daaruit een eerlijkere samenleving voortkomt. Maar wat er gebeurt is precies het tegenovergestelde: ik steel de flip-over, Ivo gaat naar de rechter en zegt: "Hier, de kunstenaar heeft de flip-over van mij gestolen." En de rechter zegt tegen Ivo: "Ja, we hebben hier een nieuwe wet, Zen Manual. Ivo, dwaal niet af naar het verleden, dat maakt je alleen maar boos." En dan zegt hij: "Ja, maar als hij de flip-over van mij heeft gestolen, dan kan hij terugkomen en er nog meer stelen!" Zegt de rechter: "Dwaal niet in de toekomst, dat maakt je alleen maar bang." Het is altijd dezelfde valkuil: wanneer we geneigd zijn moraliteit wettelijk vast te leggen, creëren we willekeur, zetten we de deur open voor willekeur. Maar dat komt omdat we tot nu toe alleen met moraal te maken hebben gehad. We hebben deze leer een beetje teruggebracht, tot de kern, en hebben ons gerealiseerd dat het allemaal moraal is, er worden alleen maar waarden onderwezen. Waar zijn de normen? Want we zoeken een paar normen. Wat zijn de goede normen? Natuurlijk zijn er normen - laten we iets heel seculier nemen: socialisme of communisme, dat is normatief. Het Communistisch Manifest bijvoorbeeld, kan worden teruggebracht tot de zin: "Privé-eigendom wordt afgeschaft." En dat is de definitie van Karl Marx. Karl Marx zei: Het Communistisch Manifest kan worden teruggebracht tot de zin: "Privé-eigendom wordt afgeschaft." En dat is normatief, dat is meetbaar. Het verschil tussen socialisme en communisme, volgens Karl Marx, is dat in het socialisme geld nog in omloop is, in het communisme niet meer. Dat is het enige verschil. En als we nu zeggen: "Ah, dat is toch een norm, prachtig, laten we het meteen in de wet verankeren. We hebben nu een norm, maar wat gebeurt er dan? Ik steel de flip-over, Ivo gaat naar de rechter en zegt: "Thiel heeft mijn flip-over gestolen." En de rechter zegt: "Aha, dus u was in het bezit van een flip-over." En dan wordt Ivo veroordeeld omdat hij privébezit had. En tegen mij zegt de rechter: "Mmm, je zou kunnen denken dat je van Ivo hebt gestolen. Maar er is geen privé-eigendom, alles is van iedereen! Dat betekent dat je van iedereen gestolen hebt. En dat is een halsmisdaad." Daarom worden in socialistische of communistische systemen zelfs kleine misdrijven [misdrijven van ondergeschikt belang] bestraft met draconische straffen [zeer zware straffen], want volgens deze norm, dat er geen privébezit is, is praktisch elke misdaad [overtreding van de geldende wet] een misdaad tegen de hele samenleving, tegen alles, tegen het systeem bij uitstek. Dus nu hebben we weer een probleem: we hebben een norm, iets normatiefs, maar het is nog steeds niet geschikt, het is nog steeds geen goede wet. We hebben twee problemen. Ten eerste, waar vinden we normen? En als we normen vinden: Waar vinden we redelijke normen? We kunnen ook - ik weet het niet - democratie nemen. Democratie is normatief zoals wij het begrijpen. Met "democratie" bedoelen we "meerderheidsbesluit": De meerderheid beslist. Dat is normatief, dat is meetbaar. Maar het is een procedurele norm [regelgeving over hoe iets moet worden uitgevoerd]. Dat wil zeggen, als we zeggen: "Oké, onze wet is eenvoudig: de meerderheid beslist!" Dan gaat Ivo naar de rechter en de rechter moet eerst aan iedereen vragen: "Wie vindt dat diefstal verboden moet worden?" Als er een meerderheid is die zegt: "Ja, ja, diefstal moet verboden worden", moet de rechter vervolgens iedereen opnieuw vragen: "Wie is van mening dat Thiel de flip-over van Ivo heeft gestolen?". Dit kennen we wel, een jury rechtbank, daar zeggen we bijvoorbeeld: "Ja, die ziet eruit alsof hij het gedaan heeft, met zo’n gezicht... Nou, waarschijnlijk wel." En dan kun je ook nog stemmen over het vonnis: "Wie vindt dat hier de doodstraf op moet staan?" Want: De norm is geen wettelijke norm, maar een procedurele norm. Het meerderheidsbesluit vertelt ons alleen, of geeft ons een protocol, hoe we op een vreedzame manier tot een besluit kunnen komen zonder elkaar de hersens in te slaan. Dat is de enige manier om tot een beslissing te komen. Maar de kwaliteit van de beslissing, de norm zegt daar niets over. En dat is wat we hier zien, wij allen die in democratieën leven, of zogenaamde democratieën. We weten dat je de grootste onzin bij meerderheid van stemmen kunt invoeren. We kunnen elke onzin wet maken door gestandaardiseerde meerderheid van stemmen. We kunnen socialisme, nationaal-socialisme invoeren bij meerderheid van stemmen, we kunnen de doodstraf invoeren, we kunnen slavernij herinvoeren bij meerderheid van stemmen. Democratie zegt alleen: we hebben een proces, een manier om tot een besluit te komen, een besluitvormingsproces, en het zegt: "Iedereen steekt zijn hand op - de meerderheid wint". Maar democratie zegt niets over de kwaliteit van de beslissing. Misschien moeten we het zonder normen proberen. In anarchie [een staat van wetteloosheid] hebben we bijvoorbeeld geen algemeen bindende regels. Laten we eens kijken wat er in een anarchie gebeurt. Geen algemeen bindende regels. Het belet ons niet om in informele groepen onze eigen regels te maken; maar stel dat ik de regels van Ivo's groep niet accepteer, dan steel ik de flip-over van hem. Nu heeft hij geen rechter. Wat doet hij? Hij pakt zijn broer, komt naar me toe, slaat me in elkaar, pakt de flip-over weer af. Of Ivo komt met zijn broer – (ik wist niet dat ik twee broers had) - we slaan nu Ivo en zijn broer in elkaar en ze vertrekken zonder flip-over. En misschien komt er nog een derde persoon langs die zegt, "Uh, ik zou graag willen bemiddelen..." En dan slaan Ivo en ik de derde persoon in elkaar en zeggen tegen hem: "Blijf erbuiten!" Maar het kan ook zijn dat Ivo moraal heeft en gewoon zegt: "Goed, neem de flip-over. Ik heb er nog een." Dat betekent dus dat in de anarchie - de moraal altijd geldt, ze staat buiten de wet en is individueel - het betekent: goed, we hebben helemaal geen recht, maar we willen graag iets in handen hebben. Waar komt dit Recht vandaan? Waar komen de redelijke normen vandaan? Er zijn er maar drie in alle literatuur. In alle mij bekende literatuur zijn er slechts drie redelijke rechtsnormen, en die staan in het oude boek dat geldig is voor joden, moslims en christenen. Dit zijn de Tien Geboden in het Oude Testament, het Tweede Boek van Mozes, de Exodus. Maar omdat we onderscheid moeten maken tussen normen en waarden, moeten we dat ook doen met de tien geboden, want: Er zijn slechts drie normen onder de tien geboden. Er zijn slechts drie normatieve geboden, de rest is moraal. Dit is heel belangrijk omdat rechtvaardigheid voortkomt uit moraal, maar laten we kijken naar het normatieve. De normatieve geboden zijn gewoon "Gij zult niet moorden". Ik weet dat in sommige vertalingen staat "Gij zult niet doden", maar er is een verschil tussen moorden en doden. Als ik Ivo's kat overrijd bij het achteruit inparkeren, is dat geen moord, maar verdriet. Zelfs als ik Ivo's schoonmoeder overrijd, is dat geen moord. Als Ivo zelf zijn eigen schoonmoeder overrijdt, is het misschien moord, ik weet het niet… Dus als je iemand moedwillig of met grove nalatigheid doodt, dan is het moord en dat mag niet. Moord is ook normatief. Er zijn andere geboden zoals "Gij zult uw vader en moeder eren", dat is niet normatief, dat is moraal. Of "Je zult dit of dat niet begeren". Dat is een moraal, dat is geen wet, dat is niet normatief. Ik kan hier niet weg zonder flip-over en dan gaat Ivo naar de rechter en zegt: "Hij is weg, maar ik denk dat hij mijn flip-over begeerde." Het is niet normatief. Maar als ik dood ben, kun je dat meten, ja hij is dood - dat is normatief. Dan is de tweede wet: "Je mag niet stelen". Ah, hier hebben we het. Het staat al in een millenniumoud boek dat ik Ivo's flipover niet mag stelen. Het is genoeg voor de rechter om te zeggen: "Ja goed, het is verboden, we moeten hem straffen". Maar dan is er nog een derde norm, namelijk "Gij zult niet echtbreken". Ik weet dat velen daar een probleem mee hebben. Als er andere geslachten zijn dan deze twee die hier kijken: Het geldt voor iedereen. Dus, dit zijn de enige drie normatieve geboden die we hebben, en grappig genoeg, in de andere boeken zoals het Nieuwe Testament of in de hymnen van Zarathustra, de grote Perzische profeet, in dergelijke boeken of boeddhistische boeken, zijn er alleen waarden overgeleverd, dus omdat het gaat om rechtvaardigheid, en rechtvaardigheid komt voort uit moraliteit. In dergelijke filosofische boeken wordt niet gewezen op wereldse normen. Alleen Mozes doet dat. Naast zeven waarden, morele waarden, biedt Mozes ons ook drie normen. Hij zegt: "Hier zijn drie wereldse wetten" - het woord God komt er niet in voor. Dit gaat over de relatie tussen mens en mens. De relatie van mens tot mens: niet moorden, niet stelen, geen overspel plegen. En ze zijn zelfs verbonden, omdat het eigenlijk gaat om de bescherming van het leven, van het individu. Dat is het enige waar je zegt, nou ja, rechtvaardigheid komt voort uit moraal, maar er zijn een paar algemeen bindende wetten die voor iedereen gelden. Iedereen doet wat hij wil, we hebben verschillende morele opvattingen, en dat is goed, maar er is de kleinste gemene deler: als we ruzie hebben, als iemand je flip-over steelt, mag je hem nog steeds niet vermoorden. Dat mag in geen geval. En dat betekent eigenlijk dat, wat er ook gebeurt, we elkaars leven moeten sparen. We moeten elkaar sparen. We kunnen het niet beschermen, dat zou bescherming tegen het lot zijn. Dat kunnen we niet. Maar het gaat erom het leven van de ander te sparen. En nu, als gevolg daarvan, willen we het leven een speciale bescherming geven, een wettelijke bescherming - wat overigens het wetboek van strafrecht is: je mag iemand niet doden, je mag iemand niet kwetsen. Als je het leven een speciaal juridisch kader wilt geven, moet je automatisch ook het gezin een juridisch kader geven. Omdat er leven is dat zichzelf nog niet kan beschermen, dat opgroeit en dat moet worden beschermd, dat is het gezin, omdat de familie het leven doorgeeft. Dus deze wet "Gij zult niet echtbreken" gaat over het gezin. Maar als twee - een getrouwd stel - geen kinderen hebben, en alsmaar ruzie hebben, dan gaan ze uit elkaar en dat is dan niet zo erg. Maar zodra we kinderen hebben, gaat het om meer dan alleen een relatie. Dat betekent dat het niet langer gaat om problemen die twee mensen met elkaar hebben, maar om veel meer mensen. Daarom staat er: "U zult de kern van het gezin niet vernietigen". En natuurlijk is het niet totalitair om de leden van een gezin beter te beschermen, als zij in de kern scheiden omdat de relatie zo giftig [schadelijk, vergiftigend] is, dan moet men dat doen om anderen misschien te beschermen. Maar men mag niet moedwillig of onachtzaam de kern van een gezin vernietigen of er schade aan toebrengen. Dus als je het leven wilt beschermen, moet je ook het gezin beschermen, want een familie geeft het leven door, de staat kan het leven niet doorgeven. Het wordt steeds opnieuw geprobeerd - er zijn altijd staten die proberen het gezin te vervangen door een of ander door de overheid georganiseerd model - maar dat leidt altijd tot genetische fokprogramma's. Als de staat de opvoeding van het leven overneemt, leidt dat tot reageerbuisleven, dat zonder liefde opgroeit. Daarom geniet het gezin ook bijzondere rechtsbescherming. En nu komt de volgende consequentie: Als je de familie wilt beschermen, moet je ook haar eigendom beschermen. Omdat het gezin middelen nodig heeft om de kinderen op te voeden. Ieder van ons weet dat toen we geen kinderen hadden, leefden we van niets. Maar zodra je kinderen hebt, denk je: "Oh, dat is duur!" Wie het gezin wil beschermen, moet dus ook het eigendom beschermen. Dit zijn de drie wettelijke pijlers waarop elke rechtsstaat is gebaseerd. In Zwitserland zijn dat het wetboek van strafrecht, het wetboek van verplichtingen en het burgerlijk wetboek. Elke rechtsstaat in deze wereld is gebaseerd op deze drie wettelijke pijlers: Leven, eigendom, familie. Al het andere is, afhankelijk van je standpunt, "leuk om te hebben" [gewenst maar niet noodzakelijk] of overregulering. Of we nu een schuld- en faillissementswet hebben of een epidemiewet, we merken het niet eens. Maar als het wetboek van strafrecht wordt ingetrokken, kan iedereen ons ongestraft doden of verwonden. Als eigendom niet langer beschermd is, kan iedereen alles van ons afnemen. En als het gezin niet langer beschermd wordt door de wet, als we het burgerlijk wetboek afschaffen, dan kan iedereen onze kinderen komen weghalen. Dan kunnen ze zeggen: "Wat, vegetariërs? Nee, de arme kinderen, zij moeten vlees eten. We nemen ze u af." Alle andere wetten zijn overbodig. Maar deze drie wetten, oftewel wetboeken, zijn in de meeste staten complete wetboeken, die hierop gebaseerd zijn, op het ware Recht en dat al sinds Mozes 2 [d.w.z. de tien geboden in het Oude Testament, tweede boek van Mozes], dus al sinds x-duizenden jaren. En elke onrechtvaardige staat valt natuurlijk juist dit aan, om het eigendom in handen te krijgen. En ik herinnerde me net deze belangrijkste zin uit het communistisch manifest: Eigendom wordt afgeschaft en de tweede belangrijkste zin uit het communistisch manifest is: Het gezin wordt afgeschaft. Dus je vraagt je af waarom is dat zo? En dan lees je wat Karl Marx hierover zegt - en hij stelt juist dat het gezin eigendom doorgeeft, en daarom moet men het gezin afschaffen en vervangen door een andere vorm van samenleving, zodat men bij het eigendom kan komen. Maar de staat, in tegenstelling tot de familie, geeft geen eigendom door. De staat vernietigt eigendom. De familie - zorgt normaal gesproken voor de volgende generatie en de generatie daarna. De staat doet het tegenovergestelde. De staat zorgt ervoor dat de volgende generatie en die daarna in de schulden zitten. De staat maakt zelfs schulden over de rug van de ongeborenen. En daarom... ook al is het niet zo dat elke familie leven en goed kan doorgeven of dat ook daadwerkelijk doet of op de juiste manier doet, maar de familie is daarvoor het beste geschikt. Het is het ideale schip. Daarom hebben we deze drie rechtsnormen, dat je het gezin, eigendom en leven moet beschermen. En nu gaan we terug en zien: Aha, dat is het al. We hebben veel moraal, alleen al in Mozes zeven morele geboden en dan alle andere boeken, dat is allemaal moraal - en we hebben maar drie rechtsnormen. Waarom? Waarom is het zo moeilijk om redelijke wetten te vinden? Heel eenvoudig: omdat elke wet per definitie totalitair is. Totalitair! Dat betekent letterlijk "alles omvattend". En een wet is universeel bindend, daarom is elke wet op zichzelf totalitair. En daarom moeten we oppassen hoeveel wetten we maken. Er is geen definitie van wanneer een systeem totalitair wordt. We weten alleen, op een gegeven moment zijn er te veel wetten, en wordt het totalitair. Een totalitaire staat bestaat niet uit totalitaire ideeën, maar uit te veel wetten. En het wordt hier al lastig. Als we bijvoorbeeld met de wet "Gij zult niet moorden", als we dat algemeen bindend verklaren, dan discrimineren we al een minderheid. Namelijk de minderheid van huurmoordenaars. Ja, we criminaliseren de huurmoordenaars, we verbieden hun beroep. En natuurlijk zullen ze moreel argumenteren: "Wacht even, dankzij ons zijn jullie veilig. Wij doen het vuile werk en nu kom je hiermee!" Je zou naar het arbeidsbureau kunnen gaan en je te laten omscholen tot slager. Als we zouden stemmen over de vraag of iedereen het ermee eens is dat moord verboden is, zouden we misschien 65% ja-stemmen bij de stembus krijgen. Er zijn mensen die voor de doodstraf zijn. Er zijn velen die het daar niet mee eens zijn. Maar zo gaat dat met wetten. Ze zijn totalitair. Ze gelden voor iedereen, zelfs voor degenen die er last van hebben - zoals de huurmoordenaars. Stel, zoals ik al zei, ik ben vegetariër. En ik ben eigenlijk alleen vegetariër omdat ik dieren zo schattig vind. Ik hou er gewoon niet van ze te doden om mezelf in leven te houden. Ik hou van dieren. Er is niets onschuldiger dan een vegetariër. En grappig genoeg heb ik zelfs een langere levensverwachting als vegetariër omdat ik gezonder ben. Er zijn medische studies die aantonen dat ik als vegetariër minder kans heb op een hartaanval en minder kans op kanker. En natuurlijk zijn er studies die het tegendeel beweren, maar daar ben ik niet in geïnteresseerd. Stelt u zich voor dat ik minister van Volksgezondheid zou zijn. Ik ben verantwoordelijk voor de volksgezondheid. En laat me nu eens kijken, wat zijn de grootste gezondheidsproblemen onder de bevolking? Aha, het risico op hartaanvallen en kanker! Voor mij is het heel eenvoudig: ik schrijf de mensen vegetarisme voor. Dat is goed voor de mensen, het is gezond, de mensen leven langer. Ik heb zelfs een wetenschappelijke adviesraad, toevallig allemaal vegetariërs. En nu verbied ik vleesconsumptie met goed geweten. Wat gebeurt er onder de bevolking? We wonen hier. We hebben een vlees-cultuur. Mensen eten hier veel vlees. En in de zomer wordt er ook nog eens gebarbecued. Dan denk ik: de mensen houden zich niet aan de regels, ik moet vleesconsumptie strafbaar stellen. Ik zeg: "Per worst een boete van tien franken." Mensen denken nou ja en houden vervolgens nog steeds barbecues. Misschien achter het huis. En degenen die in de staat geloven, worden natuurlijk meteen vegetariërs en kijken uit het raam en zeggen: "Aha, buurman Ivo is aan het barbecueën." Ze bellen de politie en zeggen: “Er is een barbecue bij Ivo". Dan komt de politie en krijgt Ivo in dit geval, een boete van 10 franken per worst. Ivo denkt: "Nou ja dan is de worst maar wat duurder!" Maar dat denkt iedereen. Ze laten hun cultuur niet vernietigen. En ik, als minister van Volksgezondheid, denk: "De mensen houden zich nog steeds niet aan de regels, blijkbaar is de straf nog niet hoog genoeg!". Vervolgens verhoog ik de straf. Ik zou dan kunnen zeggen: "Iedereen die betrapt wordt op het serveren van vlees of een worst of een vleesgerecht aan iemand anders, krijgt een boete van 10.000 franken." Dat was de straf waarmee restaurants werden bedreigd als ze de ongevaccineerden bedienden. En nu verandert er iets omdat deze boete echt fors is. Nu sluiten de herbergen. En wat doet Ivo? Hij verplaatst de barbecue naar de kelder. Omdat de mensen nog steeds barbecueën, maar dan in de kelder. Ze houden stiekem varkens in de kelder, er zijn illegale varkensboerderijen in de kelders en ze slachten zelf. Zo zorg ik ervoor dat niet alleen het zichtbare deel van het bedrijfsleven maar ook een groot deel van het overige bedrijfsleven failliet gaat. Alle vlees-producerende bedrijven, vleesverwerkende bedrijven, vleeshandelsbedrijven en alle restaurants. Ik stort een groot deel van de economie in de afgrond. Ik zeg: "Geen probleem, ga naar het arbeidsbureau, je kunt je weer laten omscholen." De slagers gaan voor de tweede keer naar het arbeidsbureau. Dus ik laat het ene deel van de bevolking failliet gaan en het andere deel dwing ik de illegaliteit in. Maar ik heb een zuiver geweten. Samen met mijn wetenschappelijke adviesraad houd ik wekelijks persconferenties waar we de mensen vertellen hoe we de levensverwachting weer hebben verhoogd, hoe we het risico op kanker en hartaanvallen hebben verminderd, en hoeveel dieren we hebben gered. En ik heb een schoon geweten als minister van Volksgezondheid omdat Ik zoveel goeds heb gedaan. Daarbij heb ik een totalitaire staat opgericht. Met een enkel idee, met een volkomen onschuldig idee genaamd vegetarisme, heb ik een totalitaire staat opgericht. En dat is alleen omdat gezondheid niet normatief is. Gezondheid is een waarde en is niet meetbaar. Je kunt geen PCR-tests doen en dan zeggen "ah, positief - ziek, negatief - gezond". Zo werkt het niet. Er zou eigenlijk helemaal geen minister van Volksgezondheid moeten zijn. Ik heb één enkele waarde, namelijk de moraal dat ik geen vlees eet - die ik als wet heb vastgelegd en daarmee meteen een totalitaire staat heb opgericht. Totalitarisme ontstaat niet uit totalitaire ideeën, totalitarisme ontstaat uit goede ideeën die algemeen bindend worden verklaard. En daarom is de ideale situatie: veel moraal, want hierdoor komt gerechtigheid - maar weinig overheid en nog minder wetten. Dus, de ideale samenleving ziet er als volgt uit: We hebben weinig wetten omdat wetten altijd het risico in zich dragen dat er veel onrechtvaardigheid ontstaat. We moeten alleen leven, eigendom en familie beschermen. Maar we hebben wel veel moraal nodig voor een rechtvaardige samenleving. Dat is de ideale samenleving, want gerechtigheid komt voort uit moraal, niet uit de wet. Maar hoe staat het met de samenlevingen waarin wij leven? We hebben veel wetten en we hebben geen moraal meer. En daarom lijkt de wereld waarin we leven zeer onrechtvaardig, juist omdat rechtvaardigheid voortkomt uit moraliteit, en die ontbreekt! En wanneer wij de moraal in de wet vastleggen, zoals we doen, scheppen wij geen rechtvaardigheid maar onrechtvaardigheid, omdat wij geen rechtvaardigheid in de wet hebben gelegd maar onmatigheid. En we hebben geen moraal meer omdat we alles in de wet hebben vastgelegd. Barmhartigheid tegenover daklozen, arme mensen, dierenwelzijn, milieubescherming, klimaat - we hebben alles in de wet vastgelegd en gedacht dat arme mensen of dieren of het klimaat dan beter af zullen zijn. Maar nee, het mechanisme is precies het tegenovergestelde, iedereen is slechter af - en dat is ons probleem. We hebben deze grens allang overschreden en hebben te veel wetten, en die creëren veel onrecht, en we hebben geen moraal of middelen meer om rechtvaardigheid te creëren. En nu komt de grote vraag: Hoe komen we uit deze situatie? Hoe komt men van veel wetten naar weinig wetten? Ik weet het niet. In de geschiedenis gaan dingen zelden zonder bloedvergieten. Het gaat alleen via revolutie, barricades, in brand steken van officiële gebouwen, burgeroorlog. Daar heb ik geen zin in! Maar het goede nieuws is dat het gemakkelijk is om van weinig moraal naar veel moraal te gaan. Het is privé, het staat niet in de wet. Dat staat los van de vraag of we te veel wetten hebben of niet - we kunnen allemaal moreler worden, op elk moment, altijd. En uiteindelijk rijst natuurlijk de vraag: Ja, wat doen we met alle rechters, autoriteiten, onze regering, de politici die ons steeds weer in deze puinhoop trekken? Nou, laat ze. Ze heffen belastingen, ze straffen ons, we moeten boetes betalen - ach, als ze het geld willen.... Jezus liet de munt zien met het portret van de keizer erop en zei: "Geef aan de keizer terug wat van de keizer is." Als ze macht en geld willen, wel, laat ze het dan nemen. Als zij bezig zijn met deze wereldse dingen, met deze materiële dingen - ja, laat ze. Wij zorgen hiervoor (en wijst naar zijn hart). En we weten dat we onze rechters, politici, regering, niet via de wet ter verantwoording kunnen roepen. Maar dat is geen probleem, want rechtvaardigheid komt voort uit moraal, en moraal staat boven alles. Dat wil zeggen laten we het aan de goede God overlaten. Elke politicus die in dit leven geld van andere mensen afpakt, elke persoon in het algemeen die meer neemt dan waar hij recht op heeft, moet er in het volgende leven voor werken. Ik heb eens berekend wat onze regering in de laatste twee jaar aan miljarden schade heeft berokkend met haar beleid. Als je dat terugrekent over onze zeven Federale Afdelingen - laten we zeggen met een gemiddeld loon en met een gemiddeld arbeidsleven hier in Zwitserland, dan zouden al onze regeringsleden zevenduizend keer herboren moeten worden om dat weg te werken. Dus we kunnen niet eens boos op ze zijn. We moeten medelijden hebben met de arme mensen. We moeten medelijden hebben met onze regeringen, met onze politici; we moeten de goede God alleen nog vragen: "Wees niet te hard - tweeduizend wedergeboorten zijn genoeg!" En hier komen we terug bij de moraal: men moet niet naar het verleden kijken, men kan alleen maar vergeven. Vergeving is onvoorwaardelijk. Vergeving, liefdadigheid is onvoorwaardelijk. Net als geluk. Het geluk dat we ontvangen - we ervaren zoveel mooie dingen en hebben geluk, dat ook weer onverdiend is. Dat betekent dat wat we aan geluk ontvangen, we onvoorwaardelijk ontvangen. En daarom moeten we ook bereid zijn om onvoorwaardelijk lief te hebben, om vrijgevig te zijn. Liefdadigheid, vergeving, geduld, verdraagzaamheid, nederigheid - dat zijn allemaal deugden. En alle deugden samen, daar hebben we een woord voor, dat heet liefde. Liefde is de som van alle deugden. En het hoort niet in de wet omdat het even grenzeloos als onmetelijk is. En daar moeten we ons aan houden. Bedankt voor het kijken en luisteren. Afscheid van Andreas Thiel (Ivo Sasek) Hartelijk dank. Dat was briljant! (Zich tot het publiek wendend:) En als u niet wist wat een staatsfilosoof is – dan is dat nu opgehelderd! Op zijn best - hartelijk dank, Andreas Thiel. We hopen je nog eens te zien. Hij moet nu naar de volgende lezing. Veel geluk. Bedankt dat je er was. Contactgegevens: Website: www.andreasthiel.ch

van Andreas Thiel

Bronnen/Links: Referenties / Misschien bent u ook geïnteresseerd in...: Vermelding van links naar verdere programma's over dit onderwerp. Vermelding van links naar programma's die als pop-up worden vermeld #AZK18 - 18e AZK Conferentie - www.kla.tv/AZK18
#AZK - AZK Conferenties - www.kla.tv/AZK
#Wereldbeelden - Wereldbeelden - www.kla.tv/Weltbilder
#ideologie - Ideologie - www.kla.tv/Ideologie
#Onderwijs Ongecensureerd - Onderwijs Ongecensureerd - www.kla.tv/BildungUnzensiert