Andreas Thiel: Réttur og réttlæti – Lög og siðferði

23.12.2022 | www.kla.tv/24561

Kynning á Andreas Thiel (Ivo Sasek) Allt í lagi - það þema sem þið hafið nú heyrt mig opna verður nú dýpkað enn frekar af öðrum manni. Og það var mælt með þessum manni af einmitt þeim svissneska dómara sem ég talaði um í ræðu minni áðan fyrir AZK. Og af mælsku snilld mun hann tala við okkur um málefni laga og réttlætis - lög og siðferði. Ég segi: Við skulum bjóða velkominn stjörnuádeiluhöfundinn og ríkisheimspekinginn Andreas Thiel. Andreas Thiel Heiti fyrirlesturs hans er Réttur og réttlæti – Lög og siðferði Andreas Thiel er baráttumaður meðal svissneskra menntamanna. Einn fárra frjálslyndra listamanna hrærist hann langt fyrir utan hið ríkisstyrkta listalíf. Hann jafnar stjórnsýslu við ábyrgðarleysi, pólitískri rétthugsun við skorti á húmor, og wokeness við andlega vanrækslu. Hann varð þekktur fyrir pólitískar ádeilur sínar á árunum 1997 til 2017 sem honum var boðið að sýna á leiksviði allt frá Bern til Bangkok og hlaðinn listaverðlaunum fyrir þær (sjá hér að neðan). Frá árinu 2019 hefur hann stofnað til nýrrar hugmyndafræði út frá málspekilegum skoðunum sínum. Hið nýjasta hugarfóstur hans er YOYOGAGA undir www.kontrafunk.radio. Árið 2023 mun birtast tilraunamynd um ríkisheimsspekilegri þáttaröð hans: LES SANSPAPIERS (www.lessanspapiers.ch) sem hann framleiddi og þróaði ásamt lagaheimspekingnum Prof. Dr. David Dürr. Andreas Thiel hlaut leikhúsþjálfun hjá Desmond Jones í London, radd- og talþjálfun hjá Anneliese Fackler í Zürich og ljóða- og orðsifjafræði hjá Christof Stählin í Friedberg. Andreas Thiel fæddist 2. febrúar 1971 og er annar sonur ljósmóður og verkfræðings í Bern. Eftir nokkurra ára búsetu á Íslandi og Indlandi hefur hann búið frá 2015 í Mið-Sviss með eiginkonu sinni og tveimur dætrum. www.andreasthiel.ch Listaverðlaun: 1999 Salzburg Stier 2003 Svissnesku kabarettverðlaunin 2005 Svissnesku fjölmiðlaverðlaunin Prix Walo 2005 Prix Pantheon (D-Bonn) 2006 Humorfüller (Arosa humor festival) 2008 Prix Cornichon (Oltner kabarettdagar) 2009 Sviss Liberal Award 2013 Þýsku kabarettverðlaunin (Þýs-Nürnberg) 2014 Swiss Freedom Prize (Bonny Foundation for Freedom) Þakka þér hjartanlega fyrir, Ivo! Kveðja til ykkar allra þarna úti hvarvetna í heiminum, kæru vinir, í öllum heimsálfum! Ég er alveg dolfallinn af stærð þessa leikvangs hérna, hlutföllin láta mér líða eins og jökulfló á suðurpólnum. Mig langar að velta upp með ykkur nokkrum málvísindalegum og heimspekilegum hugleiðingum, sérstaklega langar mig með ykkur að velta fyrir mér sambandi réttar og réttlætis. Lögum og réttlæti er oft ruglað saman eða blandað saman og í grunninn hefur þetta tvennt ekkert með hvort annað að gera. Sumsé ætlum við að skoða sambandið á milli laga og réttar. Ef ég stel þessari flettitöflu frá Ivo, getur hann kært mig. Og að því gefnu að hann geti ekki sannað þjófnaðinn þá þarf dómarinn að sýkna mig vegna þess að í stjórnlagaríki er sekt aðeins sekt ef hún er sönnuð. Lögin eru byggð á lögum og lög eru STAÐALL. Staðall er mælikvarði, það þýðir að lög verða að vera eitthvað mælanlegt. Við tölum líka um „lögbundna staðla“. Og þess vegna er sekt aðeins sekt ef hægt er að sanna hana. Ef ekki er hægt að sanna þjófnaðinn, þá get ég haldið töflunni. Og þetta er ekki réttlátt, en þetta er réttur vegna þess að réttlæti kemur ekki frá lögum, heldur hefur réttlæti með siðferði að gera. Ef ég væri siðferðileg manneskja myndi ég alls ekki stela töflunni og það væri sanngjarnt. En ef ég stel henni þá getur Ivo annað hvort hagað sér siðferðilega og getur hugsað, jæja, ef grey listamaðurinn þarf töfluna fær hann að taka hana með sér. Það væri ekki lögum samkvæmt en það væri sanngjarnt vegna þess að það er siðferðilegt. En ef Ivo krefst þess að fá flettitöfluna sína aftur mun dómarinn samt sýkna mig geti Ivo ekki sannað þjófnaðinn. Og fái Ivo þá hugmynd: jæja, ef lögin, rétturinn færir mér ekki mér ekki réttlæti, þá næ ég mér bara sjálfur í töfluna. Svo kemur Ivo, brýst inn til mín og tekur töfluna til baka. En ég er með eftirlitsmyndavél! Nú get ég kært Ivo og fullyrt að hann hafi stolið töflunni minni. Og vegna þess að ég get sannað þennan þjófnað þarf Ivo að afhenda mér flettitöfluna og er einnig refsað af dómaranum. Og enn og aftur, þetta er ekki réttlátt, en þetta er réttur. Þannig að við sjáum að réttlæti hefur augljóslega ekkert með lög að gera. Og þetta tengist því að við höfum tvo mismunandi flokka, alveg eins og réttur kemur frá lögum og lög eru normið, þá sprettur réttlæti af siðferði. Og siðferði er ekki hægt að staðla. Siðferði samanstendur af gildum. Hér er verið að fjalla um tvo mismunandi orðaflokka, nefnilega norm og gildi. Rétt eins og viðmið verða að vera mælanleg, rétt eins og dómari verður að hafa eitthvað mælanlegt til að dæma eftir, eru gildi ekki mælanleg. Gildi eins og fyrirgefning, miskunn, þolinmæði, langlyndi, örlæti er ekki hægt að mæla vegna þess að gildi eru ómælanleg. Og það sem er ómælanlegt er líka ótakmarkað. Það er munurinn. Réttlæti er eitthvað ómælanlegt. Siðferðileg athöfn er ómælanleg. Gildi eru ómælanleg. Þau eru ekki mælanleg. En lögin verða að vera mælanleg. Þau eru eitthvað allt annað. Og ef við föllumst í þá freistni að pakka réttlæti inn í lögin, þá gerum við eftirfarandi: Við tökum siðferðishugtök og setjum þau inn í lögin. Og það gerum við alltaf. Lögin okkar eru full af hugtökum sem eiga þar ekki heima. Vegna þess að við reynum alltaf að setja siðferði í lögin. Þekktasta setning þýsku grunnlaganna er: Mannleg reisn er friðhelg. Það eru allir svo stoltir af þessari setningu. Virðing mannsins er friðhelg. Þetta er falleg setning, dásamleg setning, en hún á ekki heima í lögum. Vegna þess að orðið „virðing“ er ekki norm, það er gildi. Ekki er hægt að mæla reisn. Það er ekki staðlað. Orðið „virðing“ er jafnvel orðsifjatengt orðinu „verðmæti“. Hvað gerist núna þegar við setjum orðið „siðferði“ í lög? Við fáum það á tilfinningunni að þar með höfum sett eitthvað siðferðilegt, gildi eða réttlæti í lögin. En það sem við erum í raun að gera er að við erum að setja ómælanleika í lögin. Og þá gerist eitthvað nýtt. Við fáum lög eða lagagrein sem er ómælanleg. Og það leiðir til geðþótta. Þannig að með þeim ásetningi að festa réttlæti í lög búum við til geðþótta. Vegna þess að ef ég stel þessari töflu núna get ég höfðað til mannlegrar reisnar. Því að hún er ómælanlegt get ég með góðum rök fengið dómarann ​​til að sýkna mig af ákæru um þjófnað. Ef ég rökstyð þetta vel: Ég er listamaður, Ivo Sasek er ríkur maður sem á tíu töflur. Til hvers þarf hann þessa töflu?“ Þá má dómarinn sýkna mig í nafni virðingar þessa fátæka listamanns hér. „Jæja, Ivo ætti ekki að gera svona lagað vegna einnar töflu.“ En hann getur líka gert hið gagnstæða. Hann getur sagt: „Ivo er svo góð manneskja, örlát manneskja. Og ef þú stelur frá honum, þá snýst þetta ekki um það sem þú ert að stela heldur um að stela frá svo góðri, hjartahlýrri manneskju.“ Og þá getur dómarinn dæmt mig til dauða í nafni mannlegrar reisnar, reisnar Ivos. Og það er vandamálið við lögin okkar að með tímanum höfum við pakkað inn fleiri og fleiri gildum og siðferðishugtökum og það opnar allar gáttir fyrir geðþótta. Við höfum ekki lengur neitt mælanlegt, við getum verið dæmd fyrir allt sem og allir geta verið sýknaðir. Gerum smá hugsunartilraun: Við snúum aftur til þess tíma þegar verslað var opinskátt með þræla um allan heim. Og það var líka sett í reglur, það voru lög um þrælakaup. Og við skulum ímynda okkur að í upphafi slíkra laga standi, sem formáli: Virðing þrælsins er friðhelg. Nú sérðu, það hefur enga þýðingu. Um leið og við setjum gildi í lög, reynum að staðla þau, þá hverfa þau út í loftið. Virðing þrælsins er friðhelg, það þýðir ekkert. Það lítur allt öðruvísi út ef við skiptum út þessu gildi fyrir staðlað hugtak. Til dæmis frelsi. Frelsið er mælanlegt. Ef við skrifum sem formála í lögum um þrælaeign: Frelsi þrælsins er friðhelg – þá höfum við afnumið þrælahald í einni setningu. Þannig að við verðum að gera mjög góðan greinarmun á normi og gildum. Norm eru góð fyrir lögin, gildi ekki. Gildi eru góð fyrir siðferði. Og það er annar flokkur. Hér verðum við að draga skýra línu. Vegna þess að ef við förum yfir þetta, skapast geðþótti. Ég skal taka annað dæmi. Tökum Nýja Testamentið. Nýja testamentið inniheldur stórkostlega siðferðiskenningu. Og í grundvallaratriðum má draga Nýja testamentið saman í hugtökin kærleiki og fyrirgefning. Og þessi tvö gildi, kærleikur og fyrirgefning, eru mjög, mjög mikilvæg fyrir friðsamlega sambúð. Við stúgum öll stöðugt á tærnar hvert á öðru, óviljandi eða óvart, eða kannski stundum viljandi. Og ef við höfum ekki getuna til þess að fyrirgefa hvort öðru stöðugt að þá værum við stöðugt að fókusera á það. Ef ég sé Ivo aftur eftir tíu ár og hann hugsar: „Bíddu ögn, var það ekki hann sem stal töflunni minni!“ En ef hann fyrirgefur mér: „Það skiptir engu máli, já, þetta með töfluna - komdu, það er svo langt síðan, búið og gert.“ Það er ekki rétt, en það er siðferðilegt. Aðeins fórnarlambið getur fyrirgefið. Gerandinn gefur það frá sér. Gerandinn getur ekki afturkallað verknaðinn. En fórnarlambið getur eytt þessu með fyrirgefningu. Ímyndið ykkur ef við þyrftum stöðugt að halda því reikningsskil hver gerði hverjum hvað. Til er fólk sem fæðist inn í glæpagengi sem á í ágreiningi við önnur glæpagengi. Þú elst upp við átök sem hafa ekkert með sjálfan þig að gera. Hugsið ykkur ef Ivo væri reiður út í mig bara vegna þess að langalangafi minn stal töflu af langalangalangaafa hans. Það eru margir menningarheimar sem búa við slíkar deilur sín á milli, deiluna milli sjíta og súnníta sem nær aftur til fyrstu kynslóðar á eftir Múhameð. Og fyrir flesta skiptir þetta engu máli í dag en samt eru sumir enn á öndverðum meiði, rifrildi sem þeir sjálfir hafa ekkert með að gera, aldagamall málflutningur. Ég fæddist í Bern, höfuðborg Sviss. Og þegar ég sé Frakka gæti ég hugsað: bíddu aðeins, þetta er Frakki! Napóleon var í Bern. Bern var mjög, mjög rík borg þá. Og Napóleon þurfti peninga fyrir herferðir sínar. Hann réðst í Bern og tók allt gullið með sér. Ímyndaðu þér ef ég hugsaði: „Aha, Frakki? Ég mun ekki tala við Frakka fyrr en þeir hafa greitt allt gullið til baka!“ Ef Sviss heimtaði gullið til baka, það væri svo mikið gull, að með vöxtum væri Frakkland gjaldþrota í dag... Úff, Frakkland er þegar gjaldþrota ... Það, Frakkland, væri enn meira gjaldþrota. Svo án hæfileikans til að fyrirgefa - það er eitthvað skilyrðislaust - það er „búið og gert". Án þess að fyrirgefa getum við talið kynslóðir aftur í tímann – þá komumst við ekkert áfram. Það gengi endalaust með tilfærslu landamæra, gefa til baka eignir, þú þarft að flytja út úr húsi aftur vegna þess að: Hér kemur einhver, fjölskylda, hús þessarar fjölskyldu var tekið í burtu fyrir þremur kynslóðum. Við komumst ekki áfram vegna þess að: Öll mannkynssagan samanstendur af því að fólk stal hvert af öðru, myrti hvert annað. Okkur verður ekkert úr neinu. Við getum aðeins lifað friðsamlega saman ef við getum fyrirgefið. Og vegna þess hve þetta er mikilvægt fyrir samfélagið gætum við komið fram með hugmyndina: við skulum setja þetta í lög. Samfélagið er friðsamlegra ef við gerum fyrirgefningu strax að lagalegu viðmiði. Og það er einmitt það sem við erum að gera: við erum að fara yfir þessi mörk, við höldum að við séum að skapa réttlæti en við erum að setja ómælanleika í lögin. Vegna þess að ef Ivo dregur mig núna fyrir dómara ​​vegna þess að ég stal töflunni hans – Ivo er líka orðinn klárari núna, hann hefur lært af reynslunni! Hann hefur líka eftirlitsmyndavél sem þýðir að hann getur sannað þjófnaðinn. Og nú segir dómarinn: „Já, við erum með ný lög hérna, þarna úr Nýja testamentinu og hér stendur: „Ef einhver slær þig á kinnina, réttu líka hina kinninna.“ Og svo yrði Ivo dæmdur til að gefa mér aðra töflu. Skilurðu hvernig þetta virkar: Siðferði er nauðsynlegt fyrir sambúð okkar en um leið og við reynum að koma siðferði í lög búum við til hið gagnstæða. Við búum til mikið óréttlæti. Þegar Ivo segir sjálfviljugur: „Æ, varðstu að stela töflu, komdu, taktu líka tússinn og blaðið.“ Þá er það kristilegt, þetta eru kristin gildi. En ef hann er þvingaður til þess með lögum þá er það bara óréttlátt. Og þannig er það með allt siðferði. Lítum á heimspeki Mið-Austurlanda. Kjarninn í allri heimspeki Austurlanda fjær er „Hjól Samsara", hið eilífa hjól dauða og endurfæðingar, dauða og endurfæðingar. Og þú getur dregið mikinn siðferðilegan lærdóm – góða siðferðisspeki – af því. Til dæmis: Ég er grænmetisæta. Ég er bara grænmetisæta vegna þess að ég elska dýr. Ég hef ekkert á móti fólki sem borðar kjöt, en ég hef svo gaman af dýrum að ég vil ekki drepa þau því ég get nært mig án þess að drepa dýr. Ég myndi jafnvel frekar svelta en drepa dýr. Ég kem jú aftur, það er ekkert mál fyrir mig. En nú þegar ég sé: „Ah, Ivo borðar kjöt!“ og ég lít niður á hann og hugsa: „Jæja, hann er bara ekki svona andlega þroskaður.“ Þá dreg ég mig niður því allt sem við gerum hér eru verkefni okkar, líka örlög okkar, skilyrt eða eiga sér orsök samkvæmt þessari hugmyndafræði um að dauða og endurfæðingu frá okkar síðasta lífi. Og ég veit ekki hvað Ivo gerði í síðasta lífi - ég veit ekki hvað ég gerði sjálfur í síðasta lífi heldur - en allt sem kemur fyrir okkur, góð og slæm örlög orsakast vegna einhvers sem við gerðum í síðasta lífi. Og það sem við gerum núna er orsök örlaga okkar í næsta lífi. Það þýðir að ég veit ekki einu sinni hvort Ivo eigi önnur og erfiðari verkefni að leysa í þessu lífi en bara það að borða ekki kjöt. Og mér er lífið gert auðvelt, ég hef lítil verkefni: „Ekki borða kjöt!“ Og þegar ég lít niður á Ivo núna, þá er ég er ég að niðurlægja sjálfan mig. Ég er að gera eitthvað siðlaust. Þannig að ef þér gengur illa í þessu lífi þá er engin ástæða til að álíta þig eitthvað verri, þ.e.a.s. þessi hugmyndafræði um dauða og endurfæðingu, og það leiðir til þess að þú dæmir alla út frá einstaklingnum og segir: „Tja, ég veit ekki, kannski var Ivo mjög slæm manneskja í síðasta lífi og í dag er hann góð manneskja. Gott og vel, hann borðar enn kjöt en hefur tekið miklum framförum.“ Og ég var rétt við uppljómunina í síðasta lífi, varð bara að koma aðeins lengur og núna lít ég niður á kjötætur. Þá færist ég neðar. Svo aftur, siðferðileg heimspeki sem leiðir til þess að við lítum á hvern fyrir sig og segjum: „Jæja, ég veit ekki hvað veldur því að hann er eins og hann er, og...“ Við gætum freistast til að setja það lög: maður verður ekki aðeins að huga að barnæskunni heldur einnig að síðasta lífi. Og nú stel ég töflunni frá Ivo, hann fer fyrir dómarann ​​og dómarinn segir við Ivo: „Augsýnilega varstu þjófur í síðasta lífi, annars hefði ekki verið hægt að stela töflunni frá þér.“ Og það er erfiðara fyrir þig vegna þess að hjá mér veistu ekki hvort ég var - við skulum segja - munkur í síðasta lífi og stel í þessu lífi, þá er það mjög slæmt athæfi. En ef ég var morðingi í síðasta lífi og bara þjófur í þessu lífi, þá ber mér hrós fyrir þessa framför! Ég er bara að útskýra þetta eingöngu til þess að þú skiljir: Með þessu grunn böli, þegar við reynum að pakka siðferði inn í lög, búum við til geðþótta og þar með óréttlæti. Eins er með allt. Tökum þessa grundvallarreglu Zen [form búddisma, með áherslu á hugleiðslu]. Mikilvægusta setningu Zen er: „Vertu í augnablikinu, vertu í augnablikinu.“ Ástæðan þess er að þegar hugsanir okkar reika inn í framtíðina getur ótti komið upp. Ef við förum inn í framtíðina gætum við allt í einu orðið kvíðin: „Jæja, hvað gerist ef við verðum veik eða ef umhverfisslys koma, ef loftslagsváin brestur á, hvað gæti gerst?“ Það er aðeins þá ef hugsanirnar reika inn í framtíðina að óttinn vaknar. Þess vegna ættum við alltaf að halda hugsunum okkar í augnablikinu. Það þýðir ekki að við eigum ekki að nota hæfileika okkar til að hugsa inn í framtíðina. Við ættum að nota þá til að skipuleggja. En um leið og við verðum hrædd á meðan við skipuleggjum þá gildir: Nú eru hugsanirnar farnar að reika, nú förum við aftur í augnablikið. Og það á ekki aðeins við um fjarlæga framtíð heldur einnig um nánustu framtíð. Þegar ég fer yfir götuna og er alltaf hræddur og hugsa: Það gæti verið að ég væri keyrt yfir mig! Og jafnvel þá, þegar ég er á gangbrautinni: nú kemur vörubíll og keyrir á mig. Þá gæti ég orðið hræddur sekúndunni á undan og hugsað „Drottinn minn dýr!“ eða ég get bara verið í augnablikinu og hugsað „Ah“. Það breytir engu um það hvort keyrt er yfir mig. Þannig að ótti getur þá aðeins komið upp þegar við týnumst í hugsunum okkar yfir framtíðinni. Og því ætti maður alltaf að vera í augnablikinu. Og eins er með fortíðina. Þegar hugur okkar reikar inn í fortíðina koma upp slæmar tilfinningar eins og öfund eða reiði. Þegar Ivo sér mig eftir 10 ár og segir: „Jæja, það er þessi með töfluna.“ Þá hefur hann villst inn í fortíðina og reiðin vaknar. Eða þegar ég sé Ivo hérna og ég hef ekki séð hann lengi og hugsa: „Ó frábært, frábært, en hvað hann er með frábært stúdíó en samt var hann sá heimskasti í skólanum. Hvernig getur hann gert svona stúdíó? Það er aðeins þegar hugur okkar reikar inn í fortíðina að við getum gert samanburð. Aðrir sem voru kannski heppnari en við, sem tóku fram úr okkur í frama, þrátt fyrir að vera algjörlega hæfileikalausir eða eitthvað þessháttar. Aðeins þegar hugurinn fer að sveima geta neikvæðar hugsanir eins og reiði, öfund eða afbrýðisemi komið upp. Og það þýðir ekki að við ættum ekki að nota hæfileikann til að líta inn í fortíðina til að læra af henni. En um leið og reiðin vaknar: „Aha, Frakki? [horfir grimmilega og krossleggur handleggina] Þeir eru enn með gullið okkar!“ Þegar reiðin kviknar verðum við að fara aftur til augnabliksins, hér erum við, við gleymum fortíðinni. Og vegna þess að þessi grundvallarregla Zen leiðir okkur til að óttast ekki né hafa neikvæðar tilfinningar í garð annarra, gætum við aftur á móti freistast til að segja: „Jæja, ef við viljum friðsælt samfélag, skulum við festa það í lög: allir verða að vera í núinu.“ Og svo væntum við þess að samfélagið verði réttlátara. En það sem gerist er aftur hið gagnstæða: Ég stel töflunni, Ivo fer til dómarans og segir: „Sjáðu til, listamaðurinn stal töflunni frá mér.“ Og dómarinn segir við Ivo: „Já, við erum með ný lög, hérna er Zen Handbókin. Ivo, ekki staldra í fortíðinni hún mun bara gera þig reiðan.“ Og svo segir hann: „Já, en ef hann stal töflunni frá mér, þá getur hann komið aftur og stolið fleiru!“ Þá segir dómarinn: „Ekki óttast framtíðina.“ Gildran er alltaf sú sama, ef við freistumst til að festa siðferði í lög þá búum við til geðþótta, opnum gáttina fyrir geðþótta. En það liggur í því að fram til þessa höfum við alltaf mætt siðferði. Við sameinuðum þessar kenningar, fórum alveg í kjarnann og tókum eftir: Þetta er allt bara siðferði, aðeins er miðlað gildum. Hvar eru viðmiðin? – Vegna þess að við erum að leita að nokkrum stöðlum. Hvaða norm eru þá góðu normin? Auðvitað eru til norm - við skulum taka eitthvað mjög veraldlegt: sósíalismi eða kommúnismi, það er norm. Það má t.d. snara kommúnistaávarpinu yfir í eina setningu: „Einkaeign er afnumin.“ Og það er skilgreining Karl Marx. Hann sagði: Kommúnistaávarpið má taka saman í eina setningu: „Einkaeign er afnumin.“ Og það er norm, það er mælanlegt. Samkvæmt Karl Marx er munurinn á sósíalisma og kommúnisma sá að í sósíalisma eru enn peningar í umferð, í kommúnisma eru þeir ekki lengur. Þetta er eini munurinn. Og ef við segjum núna: „Ah, jæja, það er norm eftir allt saman, dásamlegt - við skulum festa þetta strax í lög, við höfum jú norm“. „Hvað gerist þá? – Ég stel töflunni, Ivo fer til dómarans og segir: „Thiel stal töflunni minni.“ Og dómarinn segir: „Aha, svo þú varst með töflu.“ Og svo er Ivo dæmdur vegna þess að hún er einkaeign. Og dómarinn segir við mig: „Aha, svo þú heldur að þú hafir stolið frá Ivo. En það er engin einkaeign til, allt tilheyrir öllum! Það þýðir að þú stalst frá öllum. Og það er stórglæpur.“ 0-30:00 mín MIÐJAN 30:00 – 1:00:11 Það er ástæðan fyrir því að í sósíalískum eða kommúnískum kerfum eru jafnvel smábrot [brot sem skipta litlu máli] háð harkalegum refsingum [mjög þungum refsingum] því samkvæmt þessum stöðlum er engin séreign til, nánast öll brot [glæpur gegn gildandi lögum] glæpur gegn samfélaginu í heild, gegn öllu, gegn kerfinu almennt. Svo enn höfum við annað vandamál: Við erum með norm, einhverja stöðlun, en það hentar samt ekki, það er samt ekki góð lög. Við höfum tvö vandamál. Í fyrsta lagi, hvar finnum við staðla? Og þegar við finnum staðla: hvar finnum við skynsamlega staðla? Við getum líka tekið lýðræði. Lýðræði er staðlað eins og við skiljum það. Með „lýðræði“ er átt við „ákvörðun meirihlutans“, meirihlutinn ræður. Það er staðlað, það er mælanlegt. En þetta eru málsmeðferðarstaðlar [reglum um hvernig hlutir skuli gerðir]. Það þýðir að ef við segjum: „Jæja, lög okkar eru einföld: meirihlutinn ræður!“ Þá fer Ivo til dómarans og dómarinn þarf fyrst að spyrja alla: „Hverjum finnst að eigi að banna þjófnað?“ Skyldi meirihlutinn koma saman sem segir: „Já, já, þjófnað á að banna“, þarf dómarinn þá að spyrja alla aftur: „Hver ​​er þeirrar skoðunar að hann Thiel hafi stolið töflunni frá Ivo?“ Jæja, við þekkjum það jú, svarinn kviðdómur, þá segjum við: „Já, ég treysti honum til þess, þessum Visage... Ja, líklega.“ Og svo er líka hægt að kjósa um setninguna: „Hverjum finnst að það eigi leggja dauðarefsingu við þessu?“ Vegna þess að staðallinn er ekki löglegur staðall, heldur málsmeðferðarstaðall. Meirihlutaákvörðun segir okkur bara til um eða gefur okkur prótókoll yfir hvernig við getum komist að friðsamlegri ákvörðun án þess að berja hvort annað í hausinn. Það er bara leið til ákvörðunar. En staðallinn segir ekkert um gæði ákvörðunarinnar. Og það er það sem við sem sjáum hér, við sem búum í lýðræðisríkjum eða svokölluðum lýðræðisríkjum. Við vitum að með meirihluta atkvæða er hægt að innleiða algjört rugl. Við getum lögleitt hvaða vitleysu sem er með stöðluðum meirihlutaatkvæðagreiðslum. Við getum innleitt sósíalisma, þjóðernissósíalisma með meirihluta atkvæða, við getum innleitt dauðarefsingar, við getum innleitt þrælahald á ný með meirihluta atkvæða. Lýðræðið segir bara: Við höfum ferli, leið hvernig við getum komist að ákvörðun, ákvarðanatökuferli sem segir: „Allir rétta upp hönd - meirihlutinn vinnur.“ En lýðræði segir alls ekkert um gæði ákvörðunarinnar. Kannski ættum við að prófa það án staðla. Í stjórnleysi [lögleysisástandi] höfum við til dæmis engar almennar reglur. Skoðum hvað gerist í stjórnleysinu. Engar almennt bindandi reglur. Það kemur ekki í veg fyrir að við setjum okkar eigin reglur í óformlegum hópum; en gefum okkur að ég samþykki ekki reglur hópsins hans Ivo, þá stel ég töflunni af honum. Nú hefur hann engan dómara. Hvað gerir hann? Hann tekur bróður sinn, kemur til mín, slær mig og tekur töfluna aftur í burtu. Eða Ivo kemur með bróður sínum – og veit ekki að ég á tvo bræður - við berjum Ivo og bróður hans og þeir hverfa á braut án töflu. Og kannski bætist þriðji aðilinn við og segir: „Uh, mig langar að miðla málum hér...“ Og þá berjum við Ivo báðir þriðja aðilann og segjum honum: „Haltu þig fyrir utan þetta!“ En það gæti líka verið að Ivo hafi siðferði og segir bara: „Jæja, taktu töfluna. Ég á aðra.“ Þannig að það þýðir að í stjórnleysi - siðferði er alltaf í gildi, það er jú utan laganna og er einstaklingsbundið - það þýðir: jæja, við höfum alls engin réttindi, en við viljum gjarnan hafa eitthvað í okkar höndum. Hvaðan kemur þessi réttur? Hvaðan koma skynsamleg norm? Þau eru aðeins þrjú innan allra bókmenntanna. Í öllum bókmenntum mér kunnar eru aðeins þrjú skynsamleg lagaviðmið og þau eru í fornu bókinni sem gildir fyrir gyðinga, múslima og kristna. Þetta eru boðorðin tíu í Gamla testamentinu í 2 Mósebók. En vegna þess að við verðum að greina á milli staðla og gilda, verðum við að gera það sama með boðorðin því að í boðorðunum tíu eru aðeins þrír staðlar. Það eru aðeins þrjú staðla-boðorð, restin er siðferði. Þetta er mjög mikilvægt vegna þess að: Réttlæti kemur frá siðferði en lítum á staðlana. Stöðluðu boðorðin eru einfaldlega „Þú skalt ekki morð fremja“. Ég veit að sumar þýðingar segja: „Þú skalt ekki deyða“ en það er munur á morði og því að deyða. Ef ég keyri yfir köttinn hans Ivos á meðan ég bakka þá er það ekki morð, það er bara sorglegt. Jafnvel þó ég keyri yfir tengdamóður Ivos þá er það ekki morð. Ef Ivo keyrir sjálfur yfir sína eigin tengdamóður gæti það verið morð, ég skal ekki segja. Þannig að ef þú drepur einhvern af ásetningi eða stórkostlegu gáleysi þá er það morð og þú mátt ekki gera það. Morð er líka staðlað. Það eru önnur boðorð eins og „Heiðra skaltu föður þinn og móður“ þau eru ekki stöðluð, þau eru siðferðilegt. Eða „Þú skalt ekki girnast þetta eða hitt.“ Það er siðferðilegt, þetta er ekki lögmál, þetta er ekki staðlað. Ég get ekki farið héðan út án töflu og þá fer Ivo til dómarans og segir við hann: „Hann er að vísu farinn en ég held að hann hafi ágirnst flettitöfluna mína.“ Þetta er ekki staðlaðl. En þegar ég er dáinn geturðu mælt það, jú hann er dáinn - það er staðlað. Svo er það annað lögmál: „Þú skalt ekki stela“. Hér höfum við það. Það stendur í þúsund ára gamalli bók að ég megi ekki stela töflunni hans Ivo. Það dugar til þess að dómarinn geti sagt: „Já, þetta er bannað svo við verðum að refsa honum.“ Og svo er þriðji staðalinn sem er „Þú skalt ekki drýgja hór“. Ég veit að margir eiga í vandræðum með þetta. Skyldu vera hér fleiri kyn en þessi tvö sem eru að fylgjast með: Þetta á við um alla. Jæja, þetta eru einu þrjú stöðluðu boðorðin sem við höfum og það fyndna er að í hinum bókunum eins og Nýja testamentinu eða í sálmum Zaraþústra, hins mikla persneska spámanns, í slíkum bókum eða búddistabókum eru aðeins miðlað gildum vegna þess að þetta snýst um réttlæti og réttlæti kemur frá siðferði. Engin veraldleg viðmið eru sett fram í slíkum heimspekibókum. Aðeins Móse gerir það. Auk sjö gilda, siðferðisgilda, býður Móse okkur einnig upp á þrjá staðla. Hann segir „Hér eru þrjú veraldleg lög til viðbótar“ - orðið Guð kemur þar ekki fyrir. Þetta snýst um samband milli manna. Samband frá manni til manns: ekki myrða, ekki stela, ekki drýgja hór. Og þau eru jafnvel samhangandi vegna þess að í grundvallaratriðum snýst þetta allt um að vernda líf einstaklingsins. Það eru hið þar sem sagt er: jæja, réttlæti kemur frá siðferði en það eru nokkur almenn bindandi lög sem gilda fyrir alla. Allir gera það sem þeir vilja, við höfum mismunandi siðferðisviðmið og það er í lagi, en það er smæsti samnefnarinn: ef við rífumst, ef einhver stelur töflunni, þá mátt þú samt ekki myrða hann. Þetta er engan veginn leyfilegt. Og það þýðir í raun að, sama hvað gerist, við verðum að hlífa lífi hins. Við verðum að passa upp á hvert annað. Við getum ekki verndað lífið, það væri vernd gegn örlögunum. Við getum það ekki. En þetta snýst um að hlífa lífi hins. Og nú kemur afleiðingin ef við viljum vernda líf, gefa lífi annarra sérstaka vernd, réttarvernd - það eru annars hegningarlögin: Þú mátt ekki drepa einhvern, þú mátt ekki meiða einhvern. Ef þú vilt gefa lífinu sérstakan lagaramma þá þarftu sjálfkrafa að gefa fjölskyldunni líka lagaramma. Vegna þess að það er líf sem getur ekki verndað sig sjálft, það er að þroskast og þann ramma verður þú að vernda sem er fjölskyldan því fjölskyldan viðheldur lífinu. Þannig að þetta lögmál „Þú skalt ekki drýgja hór,“ á við um fjölskylduna. Vegna þess að ef tveir - hjón - eiga engin börn, nú jæja ef þau rífast og skilja í kjölfarið þá er það ekki svo slæmt. En um leið og við eignumst börn snýst þetta um meira en bara hjónabönd, þetta snýst um fullt af öðru fólki og hluti þeirra nýtur sérstakrar verndar frá okkar. Þetta þýðir að það snýst ekki lengur um vandamál sem tveir einstaklingar eiga við hvorn annan heldur um miklu fleiri. Því stendur „Þú skalt ekki eyða kjarna fjölskyldunnar“. Og auðvitað er það ekki alræði ef þú verndar fjölskyldumeðlimi betur ef tveir í kjarnanum skilja af því að sambandið er svo eitrað [skaðlegt] þá ætti að gera það til að vernda hina, bara kannski. En maður ætti ekki af ásetningi eða gáleysi að eyðileggja eða skemma kjarna fjölskyldunnar. Þannig að ef þú vilt vernda lífið, þarftu líka að vernda fjölskylduna. Vegna þess að fjölskyldan viðheldur lífinu, ríkið getur ekki viðhaldið lífinu. Það reynir alltaf aftur - það eru alltaf til ríki sem reyna að skipta fjölskyldunni út fyrir einhvers konar ríkis-skipulögð líkön - og það leiðir alltaf til áætlana í erfðarækt. Þegar ríkið tekur við uppeldi lífs leiðir það til yfirburðalífs (lífi í tilraunaglasi) sem vex upp án ástar. Því nýtur fjölskyldan einnig sérstakrar réttarverndar. Og nú kemur næsta afleiðing: Ef þú vilt vernda fjölskylduna þarftu líka að vernda eignir hennar. Vegna þess að fjölskyldan þarf fjármagn til að ala börnin upp. Hvert okkar man hvernig var áður en við eignuðumst börn: Vá, við lifðum á engu. En um leið og þú eignast börn hugsarðu: „Æ, hvað þetta er dýrt!“ Ef þú vilt vernda fjölskylduna, verður þú því líka að vernda eignir hennar. Þrjár lagastoðir mynda hvert stjórnlagaríki. Í Sviss höfum við almenn hegningarlög, lög um skyldur og borgaralög. Sérhver réttarríki í þessum heimi byggir á þessum þremur lagastoðum. Líf, eign, fjölskylda. Allt annað er út frá sjónarhorni hvers og eins ‚nice to have‘ [æskilegt en ekki nauðsynlegt] eða ofur-regluverk. Við tökum ekki einu sinni eftir því hvort við höfum skulda- og gjaldþrotalög eða hvort við höfum farsóttarlög. En ef hegningarlögin verða felld úr gildi þá getur hver sem er drepið okkur eða meitt okkur án refsingar. Þegar eign er ekki lengur vernduð getur hver sem er tekið frá okkur hvað sem er. Og sé fjölskyldan ekki lengur lögvernduð, ef við fellum borgaralögin úr gildi, þá getur hver sem er komið og tekið börnin okkar frá okkur. Þá geta þeir bara sagt „Hvað, grænmetisæta? Nei, greyið börnin verða að borða kjöt. Við tökum þau.“ Öll önnur lög eru óþörf. Þessi þrjú lög eða þessar lagabækur því að í flestum löndum eru þetta heilu lagabækurnar sem eru grundvallaðar á þessum góða rétti og það frá því öðrum Móse [meint eru boðorðin tíu í Gamla testamentinu, 2. Mósebók], þ.e. síðan fyrir x þúsund árum og sérhvert óréttlátt ríki ræðst að þessu hér. Það vill eignirnar. Og núna man ég aftur eftir mikilvægustu setningu kommúnistaávarpsins, „Eign er afnumin“ og næstmikilvægastu setninguna í kommúnistaávarpinu: „Fjölskyldan er afnumin.“ Og maður spyr sig „Ha? Af hverju þetta?“ Og svo lestu – jæja, hvað hefur Karl Marx um þetta að segja – aha, hann rökstyður einmitt með því að fjölskyldan gefi áfram eignirnar og því þurfi að afnema fjölskylduna og setja annað samfélagsform í staðinn svo hægt sé að komast að eignunum. En ríkið, ólíkt fjölskyldunni, gefur ekki eignir áfram. Ríkið eyðileggur eignir. Fjölskyldan – venjulega hugsar hún um næstu kynslóð og þá á eftir. Ríkið gerir hið gagnstæða. Ríkið skuldsetur næstu kynslóð og næstu á eftir. Það tekur á sig skuldir á líf ófæddra. Og því er það ekki þannig að sérhver fjölskylda geti gefið frá sér líf eða eignir, eða geri það, eða geri það líka vel, heldur er fjölskyldan fyrir fram ákvörðuð til þess. Hún er hið æskilega ker. Því höfum við þessi þrjú lagaviðmið: að það verði að vernda fjölskylduna, eignirnar og lífið. Og nú lítum við um öxl og sjáum: Aha, þarna var það. Við höfum mikið siðferði, hjá Móse eru bara sjö siðferðisboðorð og svo allar hinar bækurnar, þetta er allt siðferði – og við höfum bara þrjú lagaleg norm. Hvers vegna? Hvers vegna er svona erfitt að finna skynsamleg lög? Það er einfalt: Vegna þess að öll lög eru alræði samkvæmt skilgreiningu. Alræði! Það þýðir bókstaflega „allt“. Og lög eru almennt bindandi, þannig að öll lög eru alræði í sjálfu sér. Og því verðum við að passa upp á hversu mörg lög við setjum. Það er engin skilgreining á því hvenær kerfi verður að alræði. Það eina sem við vitum er að á einhverjum tímapunkti verða lögin of mörg og þá verður til alræði. Alræðisríki samanstendur ekki af alræðishugmyndum heldur of mörgum lögum. Og – hér fer þetta svoldið viðkvæmt. Ef við t.d notum lögin „Þú skalt ekki myrða“... ef við lýsum því yfir að þau séu almennt bindandi, þá erum við nú þegar að mismuna minnihlutahópum. Nefnilega minnihluta leigumorðingja. Já, við glæpavæðum leigumorðingjana, við bönnum þeim starfsgrein sína. Og auðvitað mótmæla þeir á siðferðislegum nótum: „Bíddu hægur, þökk sé okkur þá ertu öruggur. Við vinnum skítverkin og þetta fáum við síðan í andlitið!“ Jæja … þið getið farið á Vinnumálastofnun, látið endurmennta ykkur yfir í slátrara. Ef við kysum um hvort allir séu sammála um að dráp sé bannað gætum við fengið 65% ‚já‘ atkvæði í kjörklefanum. Það eru sumir sem eru hlynntir dauðarefsingum. Það eru margir sem eru ósammála þessu. En svona er þetta með lögin. Þeir eru alræðisleg. Þau eiga við um alla, líka þá sem kunna að verða fyrir óhagstæðum afleiðingum - eins og leigumorðingjana. Ímyndið ykkur, eins og ég sagði þá er ég grænmetisæta. Og ég er eiginlega bara grænmetisæta því mér finnst dýr bara svo krúttleg. Mér líkar bara ekki að drepa þau til að halda mér á lífi. Ég elska dýr, það er fátt skaðlausara heldur en grænmetisæta. Og til gamans má geta að sem grænmetisæta hef ég meira að segja lengri lífslíkur vegna þess að ég er heilbrigðari. Það eru læknisrannsóknir sem sanna að sem grænmetisæta eru minni líkur á að ég fái hjartaáfall og krabbamein. Og auðvitað eru líka til rannsóknir sem fullyrða hið gagnstæða en ég hef engan áhuga á þeim. Ímyndið ykkur nú að ég væri heilbrigðisráðherra. Ég ber ábyrgð á lýðheilsu. Og nú ætla ég að athuga málið: Hvar eru helstu heilsufarsvandamál þjóðarinnar? Aha, hætta á hjartaáfalli og hætta á krabbameini! Þetta er mjög einfalt fyrir mig: Ég fyrirskipa þjóðinni að verða grænmetisætur. Það er gott fyrir fólkið, það er hollt og fólkið lifir lengur. Ég er meira að segja með vísindaráð, fyrir tilviljun allt grænmetisætur. Og nú, í góðri trú banna ég kjötneyslu. Hvað gerist hjá þjóðinni? Það erum við sem búum hér. Við höfum hér kjötmenningu. Hér er borðað mikið af kjöti. Og á sumrin er fólk með grillveislur. Þá hugsa ég: Aha, fólkið fer ekkert eftir reglunum, ég verð að gera kjötneyslu refsiverða. Ég segi: „Það er sekt upp á tíu franka á pylsu.“ Fólkið hugsar „Nú jæja“ og heldur áfram að grilla. Kannski fyrir aftan húsið. Og þeir sem trúa á ríkið verða auðvitað strax grænmetisætur, líta út um gluggann og segja: „Aha, nágranninn hann Ivo er að grilla“. Hringdu í lögregluna, segðu „Hey, Ivo er að grilla“. Og svo kemur lögreglan og þá er sekt upp á 10 franka á pylsu. Ivo hugsar: „Jæja...þá er pylsan bara orðin aðeins dýrari!“ En þannig hugsa allir – þeir láta ekki eyðileggja menningu sína. Og ég sem heilbrigðisráðherra hugsa: „Aha, fólkið fer samt ekki eftir reglunum, sektin er greinilega ekki nógu há!“ Þannig að ég hækka sektina. Þá gæti ég sagt: „Sá sem verður staðinn að því að bera fram kjöt eða pylsu eða kjötrétt fær 10.000 franka sekt.“ Það var refsingin sem veitingahúsunum var hótað ef þeir þjónuðu óbólusettu fólki. Og nú er eitthvað að breytast vegna þess að þessi refsing er mjög há. Nú fara veitingarstaðirnir á hausinn. Og hvað gerir Ivo? Hann flytur grillið í kjallarann. Vegna þess að fólkið heldur áfram að grilla en í kjallaranum. Þau fóðra svíni á laun í kjallaranum, það eru ólögleg svínabú í kjöllurunum. Og heimaslátrun. En ég er að gera sýnilega hluta hagkerfisins gjaldþrota. Ég er að gera stóran hluta hagkerfisins gjaldþrota. Öll kjötframleiðslufyrirtæki, kjötvinnslufyrirtæki, fyrirtæki sem versla með kjöt, öll veitingarhús. Ég er að gera stóran hluta hagkerfisins gjaldþrota. Ég segi „Ekkert mál, farið á vinnumiðlunina þar getið þið endurmenntað ykkur.“ Slátrararnir fara á vinnumiðlunina í annað sinn. Þannig rek ég hluta þjóðarinnar í gjaldþrot og aðra í ólöglega starfsemi. En ég hef hreina samvisku. Ásamt vísindalegu ráðgjafanefndinni minni held ég vikulega blaðamannafundi þar sem við reiknum út hvernig við höfum aukið lífslíkur á ný, hvernig við höfum dregið úr hættu á krabbameini og hjartaáföllum og hversu mörgum dýrum við höfum bjargað. Og ég hef mjög, mjög góða samvisku sem heilbrigðisráðherra vegna þess að ég hef gert svo margt gott. En samtímis hef ég sett alræðisríki á stofn. Ég byggði alræðisríki á einni hugmynd, algjörlega meinlausri hugmynd um grænmetisætur. Og þetta er aðeins vegna þess að heilsa er ekki stöðluð. Heilsa er gildi og það er ekki hægt að mæla hana. Þú getur ekki gert PCR próf og síðan sagt „ja, jákvætt - veikur, neikvætt - heilbrigður, jákvætt - veikur, neikvætt - heilbrigður". Virkar ekki þannig. Það á ekki einu sinni að vera heilbrigðisráðherra. Ég hef einn einasta staðal, nefnilega það siðferði að ég borði ekki kjöt - sem ég bind í lög og stofna þannig samstundis alræðisríki. Alræði er ekki sprottið af alræðishugmyndum, alræði sprettur af góðum hugmyndum sem lýst er yfir að séu almennt bindandi. Og því eru óskakringumstæðurnar: Mikið siðferði, því þannig kemur réttlætið - en lítið ríkisvald. Fá, mjög fá lög. Sumsé lítur kjörástand samfélags svona út: Við höfum mjög fá lög vegna þess að lög fela alltaf í sér þá áhættu að mikið óréttlæti verði til. Við þurfum aðeins að vernda líf, eignir og fjölskyldu. En við þurfum mikið siðferði fyrir réttlátt samfélag. Þetta er kjörástand samfélags vegna þess að réttlæti sprettur frá siðferði, ekki frá lögum. En hvernig er staðan í þeim samfélögum sem við búum í? Við höfum fullt af lögum og við höfum ekkert siðferði lengur. Og því virðist heimurinn sem við lifum í mjög ósanngjarn, því réttlæti kemur frá siðferði og það höfum við ekki lengur! Og þegar við setjum siðferði í lög, eins og við höfum þegar gert, þá sköpum við ekki réttlæti, heldur óréttlæti, því við lögfestum ekki réttlæti heldur óhóf. Og við höfum ekkert siðferði lengur því við höfum sett allt í lög. Miskunnsemi í garð heimilislausra, fátækra, dýraverndar, umhverfisverndar, loftslags - við settum allt í lög og hugsuðum að þá væri fátækt fólk betur sett eða dýrin hefðu það betra eða loftslagið batnaði. – Nei, gangverkið virkar einmitt öfugt, allir eru verr settir – og það er okkar vandamál. Við erum löngu komin yfir þessi mörk, höfum of mörg lög og það skapar mikið óréttlæti og við höfum ekkert siðferði lengur, engin úrræði lengur til að skapa réttlæti. Og nú kemur stóra spurningin: Hvernig komumst við aftur á þennan stað? Hvernig fer maður úr mörgum lögum yfir í fá lög? - Ég veit það ekki. Samkvæmt sögunni gengur þetta yfirleitt ekki átaklaust fyrir sig. Þetta gerist aðeins með byltingu, víggirðingar, brennandi stjórnarbyggingar, borgarastyrjaldir. Ég hef enga löngun til þess! En góðu fréttirnar eru þær að það er auðvelt að fara frá lágu siðferði yfir í hátt siðferði. Það er einkaákvörðun og er ekki bundið í lögum. Það skiptir ekki máli hvort við höfum of mörg lög eða ekki - við getum öll orðið siðferðilegri, hvar sem er og hvenær sem er. Og þá vaknar auðvitað spurningin, hvað gerum við með alla dómarana, yfirvöldin, ríkisstjórnirnar okkar, stjórnmálamennina sem koma okkur sífellt í þetta rugl? Jæja, leyfum þeim það. Þeir leggja á skatta, þeir refsa okkur, við þurfum að borga sektir – ahh, ef þeir vilja peningana... Jesús sýndi jú myntina með keisaranum á og sagði: „Gjaldið keisaranum það sem keisarans er.“ Ef þeir vilja völd og peninga þá ættu þeir að fá það. Ef þeir fást við þessa veraldlegu hluti, við þessa efnislegu hluti - já, þá ættu þeir að gera það. Við hlúum að þessu hér (bendir á hjartað). Og við vitum að við getum ekki dregið dómarana okkar, stjórnmálamennina, stjórnvöldin til ábyrgðar vegna laganna. En það er ekkert vandamál, því réttlætið sprettur af siðferði og það er ofar öllu öðru. Það þýðir: Eftirlátum það Guði. Sérhver stjórnmálamaður sem tekur peninga frá öðru fólki í þessu lífi, hver maður sem almennt tekur meira en hann á rétt á, þarf að vinna fyrir því í næsta lífi. Ég reiknaði út hvernig ríkisstjórnin okkar hefur valdið milljarða tjóni á síðustu tveimur árum með stefnu sinni. Ef þú deilir því niður á ríkisráðin okkar sjö - við skulum segja með meðaltekjum okkar og yfir meðal vinnuæfi okkar hér í Sviss, þá þyrftu allir í ríkisstjórninni okkar að endurfæðast sjö þúsund sinnum til að vinna þetta af sér. Jæja, við getum ekki einu sinni verið reið út í þau. Við verðum að vorkenna aumingja fólkinu. Við verðum að vorkenna ríkisstjórnum okkar, stjórnmálamönnum okkar; við verðum samt að biðja Guð: „Vertu ekki svona strangur – tvö þúsund endurfæðingar nægja.“ Og hér komum við aftur að siðferði: Maður á ekki að horfa um öxl til fortíðarinnar, maður getur aðeins fyrirgefið. Fyrirgefning er skilyrðislaus. Fyrirgefning, kærleikur er skilyrðislaus. Eins og hamingjan. Hamingjan sem við hljótum - við upplifum svo marga fallega hluti og erum heppin, sem aftur er óverðskuldað. Með öðrum orðum, það sem við hljótum af hamingju, fáum við jú alveg skilyrðislaust. Og þess vegna ættum við líka að vera tilbúin að elska skilyrðislaust, vera gjafmild. Náungakærleiki, fyrirgefning, þolinmæði, umburðarlyndi, auðmýkt - allt eru þetta dyggðir. Og ef við tökum allar dyggðirnar saman þá fáum við eitt orð og það er kallað kærleiki. Kærleiki er summa allra dyggða. Og hún á ekki heima í lögunum því hún er jafn takmarkalaus eins og hún er ómælanleg. Og við ættum að halda okkur við það. Ég þakka ykkur fyrir að horfa og hlusta. Andreas Thiel kvaddur (Ivo Sasek) Þakka þér kærlega fyrir. Þetta var snilld! (Snýr sér að áhorfendum:) Og ef þið vissuð ekki hve mikill stjórnmálaheimspekingur hann er - nú er það augljóst! Sumsé einn hinna bestu, þakka þér kærlega fyrir, Andreas Thiel. Við vonumst til að sjá þig aftur einn daginn. Hann þarf að fara beint í næsta fyrirlestur. Gangi þér vel. Þakka þér fyrir að hafa komið. Hafa samband: Heimasíða: www.andreasthiel.ch Hann vill ekki gera neitt netfang opinbert

eftir Andreas Thiel

Heimildir/slóðir: -